ХЕРА: Институциите на терен да им помогнат на Ромките да ги обезбедат документите за финансиска помош од државата (HERA: Institucionet në teren t‘u ndihmojnë romeve të sigurojnë dokumentat për ndihmë finansiare nga shteti)

Анализа на социо-економската и состојбата поврзана со репродуктивното здравје кај Ромките за време на ковид-19

Високи 67 % Ромки кои живеат на територија на град Скопје не работат, а  дури 68 % од невработените Ромки, не се пријавени во Агенцијата за вработување. Ова го покажува неодамнешното истражување на невладината организација ХЕРА, а телефонската анкета на 195 анкетирани Ромки ја спровеле членки на Групата за застапување при вработување формирана во рамки на проектот „Ромките застапуваат за еднакви можности при вработување“ и жени членки на Иницијативата на жени од Шуто Оризари, на почетокот на април.  

Ако се има предвид дека невработените лица, согласно Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност, се стекнуваат со право на паричен надоместок и остваруваат право на здравствена засштита, голем процент од Ромките се надвор од ова системско решение и оставени се без никаков приход за задоволување на егзистенцијалните потреби. Според добиените податоци, дури 77% од анкетираните се без или со основно образование и немаат никаков пристап до извори за приход. Овие се лица од социјален ризик без никакви изгледи за вклучување на пазарот на труд поради нивните образовни квалификации. Дури и користењето на активните мерки за вработување е најчесто невозможно поради критериумите за влез кои треба да ги исполнат, се наведува во анализата.

74 % наведуваат недостиг на финансиски средства поради прекин на неформалната или хонорарна работа. 66% од анкетираните Ромки рекле дека немаат основни средства за живот. Во однос на другите аспекти, 45% рекле дека имаат потреба од хигиенски производи, додека 32% од прехранбени продукти, а 11% од нив бараат информации за заштита од ковид-19. Дел од анкетираните жени (8%) се отворени за поддршка при вработување, но поради нискиот степен на образование, не се конкурентни на пазарот на труд. Поради тоа, бараат во вонредната состојба Владата да обезбеди поддршка за нивно ангажирање за потребите на јавните установи во период додека трае кризата.

Иако во моментов е воведена мерка од Владата за лицата кои биле дел од неформалната економија, информациите од терен укажуваат на голема неинформираност во врска со процедурите за користење на мерката и недоволна асистенција од институциите при остварување на ова право. Стравот од инфекција со ковид-19 и психолошките тешкотии во врска со оваа состојба на постојана грижа и принудна затвореност во домот е присутен кај 18% од Ромките, се вели во анализата.

KONTROLL PAGUAR
Kontroll eho (prej 200 deri nw 600 denarë) 14 gra
Shërbime të laboratorit (prej 300 deri 650 denarë) 3 gra
Аnalizë të urinës (prej 250 deri 350) 3 gra
Analizë mikrobiologjike (prej 60 deri 300 denarë) 3 gra
Analizë të gjakut (prej 200 deri 500 denarë) 4 gra

——————————————————————————————————————–

Analizë mbi gjendjen socio-ekonomike lidhur me shëndetin reproduktiv te romet gjatë kohës së Covid-19

Një përqindje e madhe prej 67 për qind e romeve që jetojnë në teritorin e qytetit të Shkupit nuk punojnë, ndërsa gati 68 për qind e romeve të papuna, nuk janë të paraqitura në Agjencinë për punësim. Këtë e dëshmon hulumtimi i paradokohshëm i organizatës joqeveritare HERA, ndërsa anketa me telefon e 195 romeve të anketuara e kanë zbatuar anëtare të Grupit për përfaqësim gjatë punësimit të formuar në kuadër të projektit “Romet përfaqësojnë për mundësi të barabarta gjatë punësimit”, dhe gra anëtare të Nismës së grave prej Shuto orizares, në fillim të prillit.

Duke ditur se personat e papunë, në pjatim me Ligjin për punësim dhe sigurim në rast të papunësisë, fiton të drejtën për kompensim në të holla dhe realizojnë të drejtën për mbrojtje shëndetësore, një përqindje e madhe e romëve janë jashtë kësaj zgjidhje sistemore dhe janë të lëna pa kurrëfarë të ardhurash  për plotësimin e nevojave ekzistenciale. Sipas të dhënave të fituara, gati 77 për qind e të anketuarve janë pa ose me arsim fillor dhe nuk kanë kurrëfarë qasje në burime të ardhurash. Këto janë personat në rrezik social pa kurrëfarë shpresash për t’u përfshirë në tregun e punës për shkak të kualifikimeve të tyre arsimore. Aq sa edhe shfrytëzimi i masave aktive për punësim është shpesh i pamundur për shkak të kritereve përaplikim që duhet të plotësohen, theksohet në analizë.

74 për qind theksojnë se kanë mungesë të mjeteve finansiare për shkak të ndërprerjes së punës joformale ose me honorar. 66 për qind e të anketuarve rome kanë thënë se nuk kanë mjete elementare për jetes. Lidhur me aspektet tjera, 45 për qind kanë thënë se kanë nevojë për prodhime të higjienës, ndërsa 32 për qind për prodhime ushqimore, dhe 11 për qind e tyre kërkojnë informata për mbrojtje prej Covid-19. Një pjesë e grave të anketuara (8 për qind) janë të hapura për mbështetje gjatë punësimit, por për shkak të nivelit të ultë të arsimit, nuk janë konkurente në tregun e punës. Për shkak të kësaj, kërkojnë gjatë gjendjes së jashtëzakonshme, qeveria të sigurojë mbështetje për anagazhimin e tyre për nevojat e institucioneve publike gjatë kohës deri sa zgjat kriza.

Edhepse aktualisht zbatohet masa prej qeverisë për personat që kanë qenë pjesë e ekonomisë joformale, informatat nga tereni tregojnë për mosinformimin e gjërë lidhur me procedurat për shfrytëzimin e masës dhe asistencë e pamjaftueshme prej institucioneve gjatë realizimit të kësaj të drejte. Frika prej infeksionit me Covid-19 dhe vështirësitë psikologjike lidhur me këtë gjendje të kujdesit të vazhdueshëm dhe mbylljes së detyruar në shtëpi është e pranishme te 18 për qind e romeve”, thuhet në analizë.

Nga HERA kërkojnë të niset me regjistrimin të një numri sa më të madhë të romeve të papuna në evidencën e Agjenicësë për punësim për të mundësuar qasjen deri te masat aktive për punësim, si dhe masave të ngtushme të miratuara gjatë gjendjes së jashtëzakonshme. Poashtu, ftojnë dhe të hapen punkte për regjistrimin e të papunëve ku jetojnë popullësia rome, të kthehen në evidencë ato që janë fshirë pasi janë paraqitur më vonesë ose për shkak të refuzimit të angazhimit në punës.

Të sigurohet anagzhim i përkohshëm i romeve të papuna që nuk kanë ose kanë arsim fillor në institucione shtetërore deri sa zgjat gjendja e krizës, me qëllim që në mënyrë të sforcuar të mbahet higjina në instirtucione, por edhe në hapësira publike. Njëkohësisht, të angazhohen ekipe në teren prej institucioeneve ose organizatave joqeveritare në lagjet ku jetojnë romet, për shkak të dhënies së ndihmës gjatë dorëzimit të dokumentave për shfrytëzimin e mbështejtjes finansiare të zbatuar me masat e qeverisë. Nevojitet edhe informimi i romëve për masat e zbatuara për ndihmë finansiare dhe mbrojtje sociale, përmes ekipeve në teren ose paraqitjeve telefonike, duke krijuar hapësirë për sqarim të procedurave, janë rekomandimet për përparimin e gjenjdes socio-ekonomike të romeve.

Автор Петар Клинчарски фото Досие

Total
0
Shares
Поврзани објави